Alergeny występujące w olejkach eterycznych
Olejki eteryczne są wieloskładnikowymi mieszaninami różnych związków chemicznych (węglowodorów, terpenów, alkoholi, eterów, aldehydów, ketonów) i innych połączeń charakteryzujących się dużą lotnością.
Olejki eteryczne jako substancje zapachowe są najliczniejszą i najtrudniejszą do zdiagnozowania grupą alergenów występujących w kosmetykach. Każdy olejek jest mieszaniną wielu związków chemicznych. Dodatkowo olejki różnią się składem związków zapachowych, w zależności od pochodzenia surowca, pory zbioru czy metody otrzymywania olejku.
To pokazuje jak trudno wykryć składnik odpowiedzialny za uczulenie, a dodatkową trudność sprawia fakt, że naturalne olejki eteryczne otrzymywane z roślin są mieszaninami wieloskładnikowymi.
IFRA – International Fragrance Association
Substancje zapachowe ocenia Międzynarodowe Stowarzyszenie Badania Substancji Zapachowych (IFRA) wydaje on zalecenia i rozporządzenia, oraz ograniczenia do których producenci kosmetyków powinni się przestrzegać.
W załączniku ||| do rozporządzenia (WE) nr 1223/2009, znajdziemy wykaz 26 alergenów zapachowych pochodzących również z naturalnych olejków eterycznych.
Jeżeli w składzie kosmetyków występuje alergen z tej listy w stężeniu przekraczającym 0,01% w kosmetyku zmywalnym lub 0,001% w kosmetyku niezmywalnym, wtedy musi on zostać wyszczególniony na etykiecie kosmetyku w składzie INCI. Poniżej przedstawiam listę tych alergenów, pogrubioną czcionką zaznaczę te, które znajdują się w olejkach eterycznych.
Alpha-isomethyl Ionone, Amyl Cinnamal, Amyl Cinnamyl Alcohol, Anise Alcohol, Benzyl Alcohol, Benzyl Benzoate, Benzyl Cinnamate ,Benzyl Salicylate, Butylphenyl Methylpropional, Cinnmal, Cinnamyl Alcohol, Citral, Citronellol, Coumarin, Eugenol, Evernia Prunastri Extract, Evernia Furfuracea Extract, Farnesol, Geraniol, Hexyl Cinnamal, Hydroxycitronellal, Hydroksyisohexyl 3-cyclohexene Carboxaldehyde (HICC)* , Isoeugenol, Limonene, Linalool, Methyl 2-octynoate.
* Od dnia 23 sierpnia 2019 r. produkty kosmetyczne zawierające HICC nie mogą być wprowadzane do obrotu w Unii Europejskiej. Od dnia 23 sierpnia 2021 r. produkty kosmetyczne zawierające HICC nie będą udostępniane na rynku unijnym.
Trwają prace nad wdrożeniem nowych alergenów do istniejącej listy, póki co mamy tylko propozycje Komisji Europejskiej. Są to m. in.: mentol (Menthol), Terpineol, octan linalilu (Linalyl Acetate), kamfora (Camphor), wanilina (Vanillin), pochodne geraniolu: Geranial i Geranyl Acetate, a także olejki eteryczne, jak np.: olejek ylang-ylang (Cananga Odorata Flower Oil), olejek cynamonowy (Cinnamomum Zeylanicum Bark Oil), czy też olejek lawendowy (Lavandula Officinalis Flower Oil).
Zmiany te mogą zostać wprowadzone już w tym roku, lecz ja na ten temat póki co nie mam wiedzy. Posiłkuję się rozporządzeniami, które znajdziecie w źródłach tego wpisu.
Wykaz alergenów w poszczególnych olejkach eterycznych*:
*Dotyczy wyłącznie olejków eterycznych dostępnych w sklepie ETERINIS na podstawie zawartości procentowej wybranych składników w/g 7 poprawki do Dyrektywy Kosmetycznej 76/768/EEC.
Zawartość alergenów jest uwzględniona na podstawie wykazu alergenów danego olejku eterycznego ETERINIS (sporządzonego na podstawie chromatografii gazowej).
Olejek eteryczny | Naturalnie występujące alergeny (INCI) |
POMARAŃCZOWY | Citral, Geraniol,Farnesol,Linalool,Citronellol,Limonene, |
Z OREGANO | Citral,Eugenol,Linalool,Limonene, |
LAWENDOWY | Limonene, Linalool, Geraniol śl., Citronellol śl. |
ROZMARYNOWY | Limonene, Linalool |
TYMIANKOWY | Limonene |
MELISOWY | Citral, Citronellol, Eugenol, Geraniol, Limonene, Linalool |
GERANIOWY | Geraniol, Linalool, Cytronelol, Limonene, cytral |
PACZULI | Eugenol, Limonene – śladowe ilości |
Z DRZEWA HERBACIANEGO | Limonene |
LEMONGRASOWY (Z TRAWY CYTRYNOWEJ) | Citral, Isoeugenol, Geraniol, Linalool, Citronellol, Limonene |
AMYRISOWY | Nie zawiera alergenów |
GOŹDZIKOWY | Eugenol,Isoeugenol |
SOSNOWY | Limonene, Linalool, cytral śl., cytronelol śl. |
JODŁOWY | Limonen, linalol, geraniol, cytral- śl. (śladowe ilości) |
MIESZANKA NA ZMĘCZENIE | Cytral, Eugenol, Geraniol, Farnesol, Linalool, Citronellol, Limonene |
CYPRYSOWY | Limonen, linalol, cytral – śladowe ilości |
TYMIANEK CZERWONY CT TYMOLOWY | Limonen, linalol, geraniol śl., eugenol śl. |
Śl. – śladowe ilości, zwykle nie uwzględniane na etykietach.
ALERGENY:
Linalool to alkohol terpenowy. Naturalnie występuje w wielu roślinach i przyprawach, jest składnikiem olejków eterycznych. Jest oleistą cieczą, nierozpuszczalną w wodzie, rozpuszczalną w tłuszczach. Zapachem przypomina konwalie. Ma działanie poprawiające zapach, niweluje inne brzydsze zapachy np. potu. Działa bakteriobójczo, owadobójczo.
Limonene to substancja należąca do grupy monoterpenów. Jest bezbarwna o cytrusowym zapachu, nierozpuszczalna w wodzie. Nadaje zapach produktom kosmetycznym, oraz je konserwuje. Naturalnie występujący w owocach cytrusowych, dlatego spotykamy go również w cytrusowych olejkach eterycznych, które są pozyskiwane przez wytłaczanie.
Citral (cytral) Jest to alifatyczny aldehyd z grupy terpenów, Pełni funkcję zapachową oraz maskującą nieprzyjemne zapachy innych surowców w kosmetykach. Występuje w olejkach cytrusowych. Ma cytrynowy zapach i jasnożółtą barwę, rozpuszczalny w tłuszczach i alkoholach.
Citronellol (cytronelol) Należy do grupy alkoholi alifatycznych, ma przyjemny kwiatowo-różany zapach, jest bezbarwny i nie rozpuszcza się w wodzie. Bardzo dobrze rozpuszcza się w alkoholach np. w etanolu. Występuje w olejkach eterycznych m.in. różanym i geraniowym, melisowym, lemongrasowym. Pozyskuje się go poprzez destylację parą wodną. W kosmetykach niweluje przykre zapachy i poprawia zapach swoim kwiatowym aromatem. Jego pozyskiwanie jest zgodne z etyką wegan.
Geraniol To substancja lotna zaliczana do grupy monoterpenów acyklicznych (bezpierścieniowych) alkoholi. Ma jasnożółtą barwę, nie rozpuszcza się w tłuszczach. Ma intensywny kwiatowy zapach. Występuje w olejkach eterycznych geraniowym i różanym. Wykazuje działanie owadobójcze i odstraszające owady. Działa bakteriobójczo. Olejki eteryczne stosowane w kosmetyce, które zawierają geraniol, wykorzystuje się w terapiach przeciwzmarszczkowych. Ogromną zaletą geraniolu jest silne działanie odstraszające komary i kleszcze. Dlatego używa się naturalnych olejków, które zawierają geraniol do mieszanek przeciw komarom/kleszczom.
Farnesol to bezbarwny związek lotny o słodkim zapachu, który nie jest rozpuszczalny w wodzie, natomiast rozpuszcza się w olejach. Jest obecny w wielu olejkach eterycznych. Działa bakteriobójczo, poprawia zapach w kosmetykach. Imituje zapach konwalii.
Isoeugenol składnik kompozycji zapachowej, zapachem imituje aromat goździkowy. Występuje w olejkach eterycznych. Działa antyseptycznie.
Źródła danych:
- “Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej” Eliza Lamer-Zarawska, Cezary Chwała, Antoni Gwardys
- “ Surowce kosmetyczne i ich składniki” Agata Jabłońska-Trypuć, Romuald Czerpak
- http://medpr.imp.lodz.pl/Porownanie-skladu-chemicznego-wybranych-olejkow-eterycznych-stosowanych-w-chorobach,77081,0,2.html
- https://www.kosmopedia.org/
- https://estetico.pl/geraniol
- https://cosibella.pl/Citral-blog-pol-1604494579.html
- https://ec.europa.eu/docsroom/documents/34512
- https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consumer_safety/docs/sccs_o_073.pdf